بررسی اثر دوز کم فنتانیل وریدی در کاهش درد ناشی از پونکسیون مایع مغزی نخاعی

سابقه و هدف: تعدای از مطالعات نشان میده ن د که استفاده از فنتانیل وریدی نشانه ها ی درد را در طول انجام اعمال دردناک کاهش میدهد . تعدادی از مطالعات نیز تأ ثیر کم و عوارض بالای دارویی آن را ذکر کرده ا ند. ولی اخیرا ً مشخص شده است که استفاده از فنتانیل وریدی با دوز کم بی ضرر است. هدف از این مطالعه که بر روی بیماران بستری در بیمارستان یزد طی سالهای 84-83 انجام شد تعیین ایمنی و تاثیر فنتانیل وریدی در تسکین درد ناشی از پونکسیون مایع مغزی نخاعی بود مواد و رو ش ها: این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی و دوسوکور بر روی 90 کودک 7-2 ساله که برای اقدامات تشخیصی نیاز به پونکسیون مایع مغزی نخاعی داشتند، انجام شد. بیماران به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. در یک گروه 5 دقیقه قبل از انجام پونکسیون، میدازولام وریدی (با دوز mg/kg 15/0) و پلاسبو (نرمال سالین) تزریق گردید و در گروه دیگر میدازولام وریدی با همان دوز و فنتانیل وریدی (با دوز m g/kg 5/1) تزریق گردید. اشباع اکسیژن و ضربان قلب قبل از انجام پونکسیون و در حین انجام آن ثبت گردید. نمره درد در طفل نیز بر اساس معیار CHEOPS در حین انجام عمل در دو گروه ثبت شد. از آزمون T و کای دو برای آنالیز اطلاعات و مقایسه داده ها استفاده گردید و 05/0 P< معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها : نهایتاً 82 بیمار به مطالعه وارد شدند. 42 کودک (51%) فنتانیل و میدازولام وریدی و 40 کودک (49%) میدازولام و پلاسبو دریافت کردند. از نظر سن و جنس اختلافی بین دو گروه وجود نداشت. نتایج نشان داد که میانگین نمره درد بطور مشخص در گروه فنتانیل (5/1 ± 4/2) در مقایسه با گروه دریا فت کننده پلاسبو (1/2 ± 1/5) پایینتر بود ( 001/0 P< ). میانگین ضربان قلب نیز در حین انجام پونکسیون در کودکان گروه فنتانیل (86/5 ± 6/105) کمتر از گروه پلاسبو (17/10 ± 22/119) بود ( 001/0 P < ). نتیجه گیر ی: این مطالعه نشان داد که فنتانیل و میدازولام وریدی نشانه ها ی درد ناشی از پونکسیون لومبار را نسبت به میدازولام و پلاسبو بیشتر کاهش میده ن د. با توجه به اثر مخرب درد تجربه شده در دوره کودکی بر روی زندگی آینده فرد و از آ نجا ترکیب فنتانیل و میدازولام از ایمنی و تاثیر قابل قبولی در کاهش درد برخوردار است، توصیه می شود در هنگام پروسیجرهای دردناک اطفال مثل پونکسیون مایع مغزی نخاعی از این ترکیب استفاده شود.